Chắc hẳn nhiều người đã biết Warren Bufet, Bill Gates với tư cách là những người trở thành tỷ phú nhanh nhất và đáng khâm phục nhất thế giới. Vậy bạn đã bao giờ tự hỏi ai là người giữ kỷ lục về thua lỗ kinh doanh lớn nhất thế giới trong lịch sử hay chưa? Câu trả lời đó là: nhà tỷ phú người Nhật Bản, Masayoshi Son.

Chỉ mới cách đây vài năm, vào thời kỳ mà cơn sốt dot-com lên tới đỉnh điểm, nhà kinh doanh người Nhật này có tài sản tới 76 tỷ USD, theo sát Bill Gates. Vậy mà nay tài sản của Masayoshi Son chỉ còn lại vỏn vẹn 1 tỷ USD, mất đi tới 75 tỷ USD, và sự thăng trầm này liên quan chặt chẽ đến cái gọi là “nền kinh tế mới”.

Người đưa Internet siêu tốc đến các gia đình Nhật bản

Bị loại khỏi danh sách những người giàu nhất thế giới, nhưng Masayoshi Son lại nói rằng đây là quãng thời gian hạnh phúc nhất trong đời ông. Chỉ trong vòng vài năm, Masayoshi Son đã có công lớn là góp phần chuyển biến nước Nhật từ một cái ao tù trong thị trường Internet thành một mạng lưới tốc độ cao tiên tiến và tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Nhờ dịch vụ Yahoo BB, dịch vụ kết nối Internet siêu tốc băng thông rộng của Masayoshi Son, nước Nhật đang trên đà qua mặt Mỹ về tỷ lệ số hộ gia đình có kết nối Internet tốc độ cao (tỷ lệ này ở Nhật là 4,8%, còn ở Mỹ là 5,6%).

Cho đến tận khi dịch vụ Yahoo BB của Masayoshi Son được triển khai, Nhật vẫn còn là nước có giá cước Internet và điện thoại cao nhất thế giới. Nay thì mức này đã giảm xuống mức thấp nhất thế giới. Với khoảng 2 triệu thuê bao hàng tháng trả phí 33 USD (thấp hơn nhiều so với mức phổ biến ở Mỹ là 55 USD) và số lượng thuê bao mới hàng tháng là 250.000 thuê bao, dịch vụ Yahoo BB của Masayoshi Son hiện đang chiếm 32% thị phần ngành kinh doanh kết nối Internet băng thông rộng. Masayoshi Son là đối thủ ngày càng khiến hãng NTT, tập đoàn một thời gần như độc quyền trong ngành công nghệ thông tin và viễn thông Nhật Bản lo sợ. Đáng kinh ngạc hơn, Masayoshi Son tuyên bố hoạt động kinh doanh của mình đang hoà vốn trong khi phần lớn các đối thủ kinh doanh trong lĩnh vực kinh doanh này thua lỗ, kể cả các đại gia như AOL hay Earthlink.

Bước tiến vào lĩnh vực kinh doanh Inetrnet băng thông rộng của Masayoshi Son đã khiến ban giám đốc tập đoàn Softbank ngạc nhiên. Họ cho rằng đây là một quyết định điên khùng và tốn kém, là một canh bạc nguy hiểm đối với một lĩnh vực kinh doanh mới mẻ chưa được chứng minh tính hiệu quả trong khi các công ty viễn thông đang chìm trong thua lỗ. Nhưng Masayoshi Son quyết tâm thực hiện quyết định của mình. Đương nhiên, Masayoshi Son không cần sự thống nhất toàn bộ ban giám đốc, vì cá nhân Masayoshi Son sở hữu tới 60% cổ phần của tập đoàn.

Việc thực hiện quyết định này khiến Masayoshi Son phải chi ra 1,3 tỷ USD tiền mặt để thuê một đường cáp dẫn của NTT và nhiều thứ khác để lắp đặt một đường thuê bao kỹ thuật số siêu tốc tại nhiều trạm trung chuyển của NTT. Trong khi các công ty dịch vụ kết nối băng thông rộng khác chỉ cung cấp dịch vụ Internet tốc độ cao, Masayoshi Son còn cung cấp nhiều dịch vụ phong phú và đa dạng như điện thoại Internet, hàng trăm kênh truyền hình kỹ thuật số và video theo yêu cầu qua kết nối Internet tốc độ cao, chưa kể nhiều dịch vụ hấp dẫn khác sẽ được tung ra trong thời gian tới.

Trong hai năm qua, Softbank đã đầu tư cho việc phát triển mạng lưới kết nối siêu tốc của mình bằng việc bán đi nhiều cổ phiếu Yahoo, E-trade và các cổ phiếu hấp dẫn khác. Hiện giờ, Masayoshi Son đã bán đi 49% cổ phần do Softbank sở hữu của ngân hàng Aozora bank, một ngân hàng có sức cạnh tranh không cao.

Nhưng những kết quả ban đầu vẫn đầy ắp khó khăn. Mặc dù NTT theo yêu cầu của chính phủ đã mở các bảng chuyển mạch cho Softbank nghiên cứu, song lại không cung cấp các đường dây để Softbank kết nối vào mạng của mình. Các dịch vụ đưa ra thị trường chậm thời hạn đã làm nản lòng nhiều thuê bao. Đến tháng 4 năm 2001, thị phần cua Softbank trên thị trường Internet băng thông rộng giảm từ 15% xuống còn 12% và thua lỗ tới 2 triệu USD mỗi ngày.

Masayshi Son đã xắn tay áo vào cuộc. Ông miệt mài cùng một nhóm kỹ sư làm việc 17 giờ mỗi ngày và không nghỉ ngày lễ hay ngày cuối tuần suốt một năm rưỡi dài dằng dặc để đưa hoạt động kinh doanh vào nền nếp. Đến giữa năm 2002, nhờ lời truyền khẩu tốt đẹp và các hoạt động marketing mạnh mẽ, bao gồm cả việc phát miễn phí modem trên đường phố như phát tờ rơi, Softbank đã vượt qua cả 3 đối thủ chính để vươn lên vị trí hàng đầu. Cuối cùng thì chính dịch vụ giá thành hạ của công ty đã thu hút được khách hàng. Những người dùng dịch vụ Yahoo BB có nhiều lợi thế giảm chi phí như miễn phí cuộc gọi đến, giảm giá điện thoại nội hạt,… Từ tháng 11 năm 2002 đến nay, Yahoo BB đã có thêm một lượng thuê bao khổng lồ. Để xây dựng mạng viễn thông của mình, Masayoshi Son còn mời Takashi Tsuisui, một kỹ sư mạng 42 tuổi tài năng về phụ giúp mình. Masayoshi Son và Tsutsui tuyên bố: công ty của họ đã góp phần xây dựng mạng truyền thông tiên tiến nhất thế giới.

Nhờ sự tập trung dân số đông trên một diện tích chật hẹp, các mạng thuê bao kỹ thuật số ở Nhật có tác dụng rất hiệu quả, hơn hẳn Mỹ, nơi khoảng cách có thể làm giảm đáng kể tốc độ truyền dữ liệu.

Masayoshi Son thậm chí còn phát minh ra modem băng thông rộng và thu được nhiều bằng phát minh độc quyền từ thiết bị này. Chỉ cần cắm modem vào máy điện thoại và máy tính là người sử dụng có thể có chất lượng cuộc gọi điện thoại Internet cực rõ và lướt Web với tốc độ 3 megabits. Masayoshi Son còn tự hào vì tốc độ đường truyền tối đa của mạng lưới mà Softbank xây dựng giờ đã đạt tới 10 gigabits/giây và chẳng mấy chốc sẽ vượt qua mạng cáp quang của NTT.

Để tăng doanh doanh số, Masayoshi Son đang đưa ra rất nhiều dịch vụ mới hấp dẫn, không chỉ giới hạn ở Internet băng thông rộng. Chẳng hạn mua một đầu giải mã 200 USD là khách hàng có thể tiếp cận với hàng trăm kênh truyền hình chất lượng cao tương đương với DVD. Từ đầu năm 2004, Yahoo BB là mạng đầu tiên ở Nhật cung cấp dịch vụ video theo yêu cầu với các bộ phim hay của Holywood sẵn sàng đến từng nhà thuê bao qua modem và kết nối băng thông rộng. Tham vọng của Son là tạo ra cả một thế giới truyền thông giải trí hoàn toàn mới.

Thiếu một chút may mắn

Sự lên ngôi và sụp đổ của nền kinh tế dot-com đã đem lại tài sản khổng lồ cho Masayoshi Son và cũng chính nó đã lấy đi 75 tỷ USD tài sản trên sổ sách của ông. Softbank, tập đoàn công ty cổ phần do Masayoshi Son làm chủ với chừng 400 công ty con, đang ở trên bờ vực phá sản. Núi tài sản khổng lồ một thời của tập đoàn này giờ đã giảm thê thảm, chỉ còn 2,4 tỷ USD trong khi tổng nợ đã lên tới 1,6 tỷ USD. Cuối năm 2002, Softbank thua lỗ 487 triệu USD trên doanh thu 1,6 tỷ USD. Song cũng còn may mắn là sự thành công của dịch vụ Yahoo BB đã phần nào làm hình ảnh của Softbank được đánh bóng trở lại.

Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy rằng Masayoshi Son đã từng nhiều lần đổi mới hoạt động kinh doanh của mình. Nhưng cùng với những thay đổi ấy, Softbank trở nên ngày càng không hiểu rõ trọng tâm kinh doanh của mình. Khởi sự kinh doanh bằng việc bán phần mềm, Masayoshi Son chuyển sang kinh doanh các tạp chí máy tính, kế đến trở thành một nhà đầu tư Internet và mua một số lượng lớn cổ phiếu của các hãng công nghệ cao và dotcom như Yahoo, E-trade, Geocities và Buy.com. Thậm chí đã có thời Masayoshi Son tuyên bố sở hữu tới 10% mạng máy tính toàn cầu...

Mặc dù vậy, Masayoshi Son vẫn tin tưởng vào một tương lai của nền kinh tế mới với các dịch vụ truyền thông giải trí cao cấp. Nhiều người vẫn tỏ ra hoài nghi: liệu Masayoshi Son và Softbank có đón đầu được nền kinh tế mới hay không hay sẽ kiệt sức trước khi đến đích? Có lẽ vẫn còn quá sớm để đưa ra câu trả lời.

(Tổng hợp từ Nihon Keizai)